Η «Ορθόδοξη» Ιδιαιτερότητα!

1η «ανάγνωση» της ιδιαιτερότητας του Ραγιαδιστάν

Στο πόνημα του «Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού» ο Max Weber αποδίδει στον Λουθηρανισμό (ως πρώτη μορφή του Προτεσταντισμού, που πρωτοεμφανίστηκε στην βόρεια Γερμανία και τη Σκανδιναβία), την μεθοδευμένη επιδίωξη του πλούτου, δηλ. την βασική προϋπόθεση του καπιταλισμού. Είναι αυτό ακριβώς το «κάλεσμα» για εργασία, που διαμορφώνει την «προσωπική πορεία» μέσω της καλλιέργειας και της επαγγελματικής καριέρας.

Το δεύτερο βήμα προς τον καπιταλισμό, σύμφωνα πάντα με τον Max Weber, είναι ο Καλβινισμός, που διαδόθηκε από τον Ελβετό θεολόγο Jean Calvin κι είχε μεγάλη επιρροή στην Αγγλία, τη Σκωτία και τις Βρετανικές αποικίες του Νέου Κόσμου. Για τον Καλβινισμό η σωτηρία δεν συναντάται στην εκκλησία και τα ιερά μυστήρια (τελετές), αλλά συναρτάται από τον εσωτερικό κόσμο του πιστού και τον βαθμό ανάπτυξης της πίστης του («προσωπική πορεία»). Ο Καθολικισμός, ως γνωστόν, δεν απαιτεί κανέναν ιδιαίτερο βαθμό εσωτερίκευσης της πίστης («προσωπικής πορείας»), αρκεί ο πιστός να προσέρχεται στα κατά τόπους υποκαταστήματα της πολυεθνικής (μητρικής εταιρείας), να μετέχει των «μυστηρίων» (τελετών) και να κάνει καλές πράξεις.

Στην καθ΄ ημάς Ανατολή και σ΄ όλο το ορθόδοξο τόξο, ο ασφαλής προσδιορισμός της ηθικής και του πνεύματος του καπιταλισμού εμφανίζει μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Αποκλειστικός υπεύθυνος για αυτήν την κατάσταση είναι η Ορθόδοξη Καθολική και Αποστολική Εκκλησία όπως ορίζεται και περιορίζεται από την αρνητική (ή αποφατική) θεολογία που καθιστά κάθε εκκοσμίκευση να μοιάζει σχεδόν αδύνατη. Πιο συγκεκριμένα, στο Ραγιαδιστάν, η σύνδεση της Ορθοδοξίας με το Ελληνικό Πνεύμα, όπως ακριβώς την αντιλαμβάνονταν οι μνησίκακοι Πατέρες της Εκκλησίας και όπως συνεχίζουν να την αναμορφώνουν και να την αναπαραγάγουν οι θιασώτες του ελληνοχριστιανικού ιδεολογήματος, παρήγαγε ένα μόρφωμα ήθους και έθους που δεν είναι ούτε χριστιανικό και πολύ δε περισσότερο ούτε ελληνικό. Ο εναγκαλισμός της Ορθόδοξης Εκκλησίας με το Κράτος και η απάτη του ελληνοχριστιανισμού κατέστησαν την Ορθοδοξία κύρια δύναμη ελέγχου της «λαϊκής ψυχής» και προνομιακό παραγωγό και εκφραστή του εθνικισμού και των πιο μαύρων και σκοτεινών ιδεολογημάτων.

Η αστική τάξη της Εσπερίας αυτοπροσδιορίστηκε ως τέτοια, τόσο ως φορέας των αρχών του ανθρωπισμού, αξιοποιώντας τις ιδέες και το ρεύμα του διαφωτισμού [έκφραση της σύγκρουσής της με την παλιά αριστοκρατία (φεουδάρχες)], όσο και ως εγγυητής της κυρίαρχης ηθικής όπως αυτή απέρρεε από την «θρησκευτικότητα» και την κοινωνική ζωή του λαού στα διαμορφωμένα έθνη-κράτη, ως αποτέλεσμα του ιστορικού συμβιβασμού της με την παλιά αριστοκρατία (φεουδάρχες). Η Αριστερά της Εσπερίας ως φορέας του μαρξισμού, που είχε καταστείλει προ πολλού τις ιδέες και το ρεύμα του πατριωτικού σοσιαλισμού, τέθηκε αντιμέτωπη με τον καπιταλισμό με δράσεις τόσο σε εθνική κλίμακα όσο και σε υπερεθνικό επίπεδο (παγκοσμιοποίηση). Τέθηκε δηλαδή αντιμέτωπη με την αστική τάξη, που εν ολίγοις είχε και ιδεολογία και ηθική, με το ότι και να σημαίνει αυτό. Η σχολή σκέψης στην οποία ανήκω, δεν αποδέχεται ότι υπάρχει προοδευτική, πόσο μάλλον επαναστατική, αστική τάξη, και θεωρεί πως οι επαναστάσεις είναι λαϊκή υπόθεση. Βεβαίως υπάρχουν πάμπολλες περιπτώσεις αριστοκρατών στην ιστορία που πρωτοστάτησαν σε επαναστάσεις, αλλά αυτό από μόνο του δεν αρκεί για χαρακτηρισμούς και διαπιστώσεις…. Σχετικές αναφορές/σημειώσεις θα κάνω εν ευθέτω χρόνω….. Οπότε, για να μην πελαγοδρομούμε,  ας επανέλθω στο θέμα.

Η εγχώρια αστική τάξη ουδέποτε αυτοπροσδιορίστηκε. Οι οργανικοί διανοούμενοι ψέλλισαν κατά καιρούς βέβαια κάποια ιδεολογήματα που ανέσυραν, τόσο από το οπλοστάσιο του ισχνού κατά τ΄ άλλα νεοελληνικού διαφωτισμού που αντλούσε την ρητορική του από την θύραθεν παράδοση, όσο και από την αστική «τροφή» που η παροικία εισήγαγε από την Εσπερία, αλλά όλα αυτά δεν συνιστούν «ιδεολογία». Ο κίνδυνος της επαπειλούμενης κοινωνικής χειραφέτησης έκανε την εμφάνισή του σχεδόν παράλληλα με την σύσταση του επονομαζόμενου ως νέο ελληνικό έθνος-κράτος και μοιραία έσπρωξε τους αστούς στον ιστορικό συμβιβασμό με τα παλιά τζάκια και στην ασφαλή αγκαλιά του ελληνοχριστιανικού ιδεολογήματος. Οι «αποστάτες» αστοί σταδιακά προσχώρησαν στις αντικαπιταλιστικές κινήσεις και μαζί με τους λαϊκούς σοσιαλιστές και δημοκράτες έκαναν χρήση των σοσιαλιστικών ιδεών, όπως τις πιθήκιζαν, τόσο από τα αριστερά δόγματα της Εσπερίας όσο και από τον ανατολικής προέλευσης μπολσεβικισμό. Η παράδοση του νεοελληνικού διαφωτισμού που κουβάλησαν μαζί τους στο στρατόπεδο των εχθρών του καπιταλισμού οι «αποστάτες» σε συνδυασμό με τον υπαρκτό κίνδυνο της καταβύθισης της κοινωνίας στα σκότη του χριστιανισμού, συντήρησαν τον ελληνοκεντρισμό στο προσκήνιο μέχρι της μέρες μας, έστω και ξεδοντιασμένο. Η ντόπια ολιγαρχία ορίστηκε από τους εχθρούς της με χαρακτηρισμούς όπως: Εχθροί του σοσιαλισμού, οι πλούσιοι, οι νοικοκυραίοι, οι δεξιοί κ. ά. Εξ αυτού του γεγονότος οι νέο-κοτζαμπάσηδες, κατάλαβαν ότι οι πιο μάχιμοι, εργατικοί και φιλόδοξοι από το εχθρικό στρατόπεδο, θα αναλάμβαναν να ορίσουν την αστική ιδεολογία και κατά ένα περίεργο τρόπο να την αναπτύξουν κιόλας, οπότε, μεθοδικά και επιτυχώς εν τέλει, τους «ανέθεσαν» όλη την «βρώμικη» δουλειά, ενώ οι ίδιοι εξάντλησαν τις μέριμνες τους στην οργάνωση του τρυφηλού τους βίου και στην καταλήστευση και εκποίηση του εθνικού πλούτου, τόσο του παραγόμενου όσο και αυτού που πρόσφερε ως δώρο η γη των θεών. Η χώρα και ο λαός της χρησιμοποιήθηκαν ανενδοίαστα ως λάφυρα στο διεθνές καπιταλιστικό παίγνιο. Αυτό το θέατρο του παραλόγου αποδόθηκε από τον σύγχρονο κωμωδιογράφο με τον ευφάνταστο τίτλο: Χώρα του Υπαρκτού Σουρεαλισμού.

Όπως συμβαίνει συχνά πυκνά, όταν δεν πιστεύεις ούτε κατ΄ επίφαση στις ιδέες που υπηρετείς, το παράλογο είναι η πιο επιεικής λέξη που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο εξωτερικός παρατηρητής προσπαθώντας να αρθρώσει λόγο που να περιγράφει, ή να σκιαγραφεί έστω, την υφιστάμενη πραγματικότητα. Πίσω από τον «πλούτο» των ιδεολογημάτων, στην αρχή και στο τέλος του δρόμου, κρύβονται, ο αντικειμενικός παράγοντας και η αχλή του μύθου ενός περιούσιου λαού με μακραίωνη ιστορία. Η κοινή «θρησκεία», που διαπερνά οριζόντια την πολιτική γεωγραφία της χώρας, προσφέρει στον νεο-Ραγιά την γλυκιά πλάνη που του επιτρέπει να κοιμάται τον ύπνο του δικαίου. Ο αστικός μύθος του ανυπότακτου και γλεντζέ Ρωμιού υπήρξε διαχρονικά ο κεντρικός φύλακας αυτού του ύπνου. Κανένας σχηματισμός και καμιά θρησκευτική ή πολιτική οργάνωση δεν απαίτησε την επί μακρόν (at length) και κάπως συστηματική προσέλευση στους κάθε λογής ναούς (εκκλησία/κόμμα) ή και στις πολιτικοκοινωνικές και πολιτιστικές δράσεις. Δημιουργήθηκε έτσι σταδιακά μια αίσθηση του νοήματος της πολιτικοποίησης και της κοινωνικής οργάνωσης που μόνο πολίτες και υπεύθυνα άτομα δεν παρήγαγε. Στο Ραγιαδιστάν έγινε κατορθωτό να συνδυαστεί η «προσωπική πορεία» του Καλβινιστή προς την πίστη με τον Καθολικισμό (ως κοινωνική συμμετοχή στα «ορθόδοξα» δρώμενα) και την ενορατική σύλληψη του θείου (μυστική ένωση), χωρίς καν να απαιτηθεί η χρήση της τεχνολογίας του mixer (μπλέντερ).

Ο σύγχρονος κωμωδιογράφος εμπνεύστηκε και για αυτή την κατάσταση μια ατάκα που έχει γίνει πλέον του συρμού:

Είμαστε ορθόδοξοι καθολικά διαμαρτυρόμενοι.

Αυτό το σύγχρονο και πρωτόγνωρο θαύμα, λαμβάνει χώρα σε έναν κόσμο που αναδύεται εκ νέου σε πολυπολικό. Χωρίς να παραγνωρίζει κανείς το γεγονός ότι η αυτοκρατορία έχει επανειλημμένα αποδειχθεί πολύ σκληρή για να πεθάνει, δεν πρέπει να ξεχνάει επίσης ότι, στην ιστορία του ανθρώπινου γένους οι αυτοκρατορίες ήλθαν και παρήλθαν. Η ανερχόμενη ισλαμική απειλή και οι φιλοδοξίες των μεγάλων δυνάμεων σε ανατολή και δύση για αναδιάταξη και για εκ νέου μοίρασμα των αγορών και των σφαιρών επιρροής, μας επανατοποθετεί στην καρδιά του Ανατολικού Ζητήματος και ίσως και στην καρδιά της πλανητικής σκακιέρας, προμηνύοντας  εξελίξεις…. Αν η ιστορία επαναληφθεί, με τον τρόπο που συνηθίζει στα καθ΄ ημάς, ως γελοιότητα, θα επιβεβαιωθεί για άλλη μια φορά η προφητεία ότι η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει…. Όπως ασφαλώς, δεν θα πεθάνει το valse (waltzen).